Trong tờ trình UBND Tp.HCM về quyết định bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường Tp.HCM nhận định, quy định UBND thành phố quyết định giá bán nhà tái định cư sẽ có lợi hơn đối với người được tái định cư.

Các hộ khó khăn được trả chậm 15 năm

Theo Luật Đất đai 2013 và Nghị định 47/2014, để phù hợp với thực tế tại địa phương, có 14 nhóm vấn đề luật giao cho UBND cấp tỉnh quyết định. Trong đó, quy định về giá bán căn hộ tái định cư và giá thu tiền sử dụng đất khi giao nền tái định cư. Trên cơ sở đó, dự thảo đề xuất, giá bán căn hộ tái định cư và giá thu tiền sử dụng đất khi giao nền tái định cư phải được xác định cùng thời điểm, thống nhất với phương pháp, nguyên tắc xác định giá đất ở để tình tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

Cụ thể, UBND huyện, quận nơi tái định cư sẽ căn cứ vào mức bối thường hỗ trợ, cơ sở hạ tầng để đề xuất hệ số điều chỉnh tiền sử dụng đất khi tiến hành giao nền tái định cư trình các Sở xem xét cùng thời điểm với đề xuất về giá bồi thường trình lên thành phố phê duyệt. Đối với giá bán căn hộ tái định cư, Sở Tài chính phối hợp cùng Sở Xây dựng xác định và thông báo cho tổ chức bồi thường giải phóng mặt bằng và UBND huyện, quận để làm căn cứ khi lập hồ sơ bán nhà tái định cư và lập phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư.

Trường hợp sử dụng đất trước 1/7/2004 có nguồn gốc do lấn chiếm cũng được mua nền đất hoặc nhà ở tái định cư. Ảnh: AT

Đặc biệt, dự thảo cũng định hướng hỗ trợ cho hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, bị thu hồi toàn bộ nhà đất mà tổng số tiền hỗ trợ, bồi thường không đủ thanh toán cho căn hộ, nền nhà tái định cư. Theo đó, các hộ dân sẽ được trả góp cho phần chênh lệch với suất tái định cư tối thiểu (40m2 với nhà và 45m2 với đất) trong thời gian tối đa 15 năm. Những khoản nợ này được tính theo lãi suất không kỳ hạn của ngân hàng thương mại. Trong trường hợp này, điều kiện bắt buộc là phải nộp tiền lần đầu bằng tổng số tiền hỗ trợ, bồi thường nhận được.

Đối với cá nhân, hộ gia đình đủ điều kiện được bồi thường và không có nơi ở trong phạm vi phường, xã, thị trấn nơi có đất thu hồi, dự thảo đề xuất giao nền tái định cư có thu tiền sử dụng đất hoặc cho mua, thuê, thuê mua nhà ở. Các trường hợp sử dụng đất trước 1/7/2004 có nguồn gốc do lấn chiếm cũng sẽ được xem xét cho mua nền đất hoặc nhà ở tái định cư. Dự thảo nêu rõ, giá bán sẽ tính theo quy định hoặc giá thuê một căn hộ chung cư trên cơ sở khấu hao 30 năm được Sở Tài chính trình thành phố phê duyệt.

Gỡ vướng mắc cho nhà thuộc sở hữu Nhà nước

Những trường hợp đang sử dụng nhà thuộc sở hữu Nhà nước được Sở Tài nguyên và Môi trường đánh giá là khó khăn nổi cộm, vướng mắc phát sinh và khá phổ biến trong các quận nội thành. Trước đó, thành phố đã báo cáo xin ý kiến Thủ tướng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng nhưng chưa được hướng dẫn. Nhưng đây là tồn tại đặc thù vì bối cảnh lịch sử nên dự thảo đề nghị thành phố xem xét để có hướng giải quyết.

Cụ thể, người đang sử dụng nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước (nhà thuê hoặc nhà do tổ chức tự quản) sẽ không được bồi thường cho phần nhà ở bị thu hồi mà chỉ được bồi thường chi phí tự sửa chữa, nâng cấp, cải tạo bằng 100% đơn giá xây dựng mới (căn cứ vào suất đầu tư). Bên cạnh đó, cá nhân, hộ gia đình còn được thuê nhà ở tái định cư với giá thuê bằng nhà ở sở hữu Nhà nước, được mua nhà ở tái định cư có giá bằng giá bán nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước đối với phần diện tích bằng diện tích nhà đã thuê và giá bảo toàn vốn đối với phần diện tích chênh lệch. Đặc biệt, trong trường hợp không có nhà đất tái định cư thì người đang sử dụng nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước sẽ được hỗ trợ bằng tiền để tự lo chỗ ở mới, mức hỗ trợ bằng 60% giá trị nhà đang thuê và 60% giá trị đất.

Trường hợp người đang sử dụng nhà thuộc sở hữu Nhà nước do cơ quan đơn vị bố trí sai thẩm quyền, sai công năng, dự thảo đề nghị được xem xét hưởng chính sách mua, cho thuê nền đất nhà tái định cư như trường hợp nêu trên. Dự thảo đề xuất, diện tích để tính hỗ trợ là diện tích đất sử dụng thực tế hoặc diện tích đất được ghi trong quyết định tạm cấp đất, giấy cấp nhà, giao đất... nhưng không quá 80m2/hộ. Phần diện tích còn lại không được xem xét hỗ trợ.

Căn cứ vào dự thảo, các trường hợp thu hồi đất ở phải di chuyển nơi ở sẽ được hưởng một suất tái định cư tối thiểu là 40m2 với nhà và 45m2 với đất. Cá nhân, hộ gia đình, người Việt Nam định cư tại nước ngoài nhận nhà ở, đất ở tái định cư mà số tiền bồi thường về đất nhỏ hơn một suất tái định cư tối thiểu thì sẽ được Nhà nước hỗ trợ phần chênh lệch.